Apologie voor het bidden

⊕

Hoe ik erbij kom, mag u raden (het heeft iets met opvoeding te maken), maar ik bedacht me plotseling: waarom zou ik niet eens een apologie schrijven voor het bidden? Ja, waarom niet, hoor ik u beamen, dus aan de slag!

Misschien eerst een woordje over wat een apologie is. Het woord is nauw verwant met het Engelse apology of verontschuldiging. Striktgenomen is een apologie meer dan dat: het is een verantwoording. Het is een redelijk betoog dat wordt opgezet om elementen van het geloof te verdedigen of om tegenargumenten tegen het geloof te weerleggen, doorgaans bedoeld voor een publiek dat zich tegenover dat geloof kritisch opstelt. Het is vandaag de dag niet echt meer in zwang om iemand met logische argumenten van de waarheid van het geloof trachten te overtuigen, dus wat we vandaag de dag nog als apologetiek kennen, heeft meestal als strekking: “sorry, maar stoort het u als ik geloof?”…. een Engelse apology dus. Wat de strekking van mijn apologie zal zijn, laat ik in het midden, maar ze ligt ergens in het spectrum tussen verontschuldiging en verantwoording. Let op, dit artikel is heel gevoelsmatig opgezet, dus verwacht geen verwijzingen naar de catechismus of andere geleerde boeken. Ik wil me hier beperken tot mijn eigen persoonlijke invalshoek en die met u delen.

Ook het woordje bidden moeten we misschien eerst even duidelijk afbakenen. Er zijn veel vormen van gebed. In dit geval gaat het over het eenvoudige mondgebed, gebruik makende van vaste gebeden, met name het onzevader en het weesgegroet, eventueel aangevuld met al dan niet uitgesproken persoonlijke intenties. De poging ook, om dit korte gebed met vaste regelmaat, dagelijks, uit te voeren. Dat is de vorm van het bidden dat onderwerp uitmaakt van deze apologie.

Tot zover de inleiding. De bedoeling van de apologie die nu volgt is dus iemand, al dan niet gelovig, die kritisch of onverschillig staat tegenover het bidden, te overtuigen toch te bidden.

Ik heb geen tijd om te bidden!

Als je mensen tijd vraagt voor iets waarvan ze niet zelf het nut inzien, mag je ervan uitgaan dat ze kritisch zijn. Bidden kost slechts een minimale hoeveelheid tijd. Een minuut, nog niet, volstaat om een onzevader en een weesgegroet te bidden. Bidden kan je overal, dus je hoeft zelfs geen verplaatsing in rekening te nemen. Als je niet wil knielen (wat een kleine verplaatsing is), kan je het zelfs staande doen. Een minuutje per dag dus is alles wat het kost. Dat is minder dan tanden poetsen, omkleden of naar het toilet gaan, en verwaarloosbaar in vergelijking met het bekijken van enkele fimpjes op Youtube of het overlopen van de laatste roddels met de beste vriendin of op Facebook. Tijd om te bidden heb je dus zeker wel.

Niemand ziet mijn gebed!

Ik heb dat gevoel ook wel eens, dat dingen die je doet pas betekenis hebben als je ermee kan uitpakken: kijk eens, ik heb dat gemaakt/getekend/geschreven/gezegd, vind je dat niet knap? Als we iets doen waarvoor we van anderen erkenning krijgen, zijn we pas zeker dat ook zin heeft gehad. Ons gebed kunnen we niet op Instagram zetten. Dat zou ons trouwens nog meer tijd vragen dan het bidden zelf. Als we bidden zoals Jezus het ons heeft voorgehouden: zonder aandacht te zoeken, in onze achterkamer, met de vensters gesloten, zal er niemand naar ons toekomen en zeggen: wow, dat bidden, dat heb je toch weer eens geweldig gedaan! Als het voor niemand iets betekent, waarom zouden we het dan doen? Het antwoord is eenvoudig: het betekent iets voor God, die “in het verborgene ziet”. God ziet mijn gebed en tenzij je glashard kan ontkennen dat God bestaat, moet je rekening houden met de kans dat Hij je gebed zal horen.

Ik kan niet bidden!

Daar heb ik het zelf ook vaak moeilijk mee. Je kan gebeden uitspreken en toch het gevoel hebben dat je geen stap dichter bij God gekomen bent, zelfs al ben je niet verstrooid geweest. Toch hoor je vaak getuigenissen van gelovigen die in hun gebed werkelijk God ontmoeten en haast in vervoering geraken en er alle kracht uit putten om hun zware taken te vervullen. Ik heb dat nog maar zelden ervaren, dus het moet zijn dat ik niet kan bidden… Tja, wat verwacht je dan eigenlijk? Die grote gelovigen van wie sprake, zij baden misschien urenlang, elke dag. Zelfs Jezus, die toch immers zelf God is, ging veertig dagen in de woestijn om te bidden en trok zich nadien ’s nachts regelmatig terug om te bidden. Als wij hier staan met ons luttel minuutje per dag, wat verwachten we dan? Natuurlijk kan je bidden, maar in je eigen maat. Laat de totale zielsvervoering maar over aan de professionals.

Bidden is saai!

Het klassieke dagelijkse mondgebed met onzevader en weesgegroet lijkt inderdaad heel  monotoon. Het is echter wat Jezus vraagt: niet te bidden met omhaal van woorden. Dat wil niet zeggen dat je niet eens iets anders mag bidden. Met twee millennia traditie hebben we aan gebeden geen tekort. Er zit nochtans ook veel woordenkramerij tussen. Om niet teveel tijd te verliezen met het kaf van het koren te scheiden, hou ik het persoonlijk het liefst bij een vaste canon, aangevuld met persoonlijke intenties. Een gebed moet je immers ook leren kennen. Oefening baart kunst. Aan een goed gebed heb je niks als je het de eerste keer bidt. Het komt pas tot leven als je het regelmatig opnieuw bidt. Bidden verschaft niet dezelfde ervaring als een varietétheater, althans niet als toeschouwer: je bepaalt zelf het programma en staat op het podium! Dus als het saai is, ligt dat helemaal aan jezelf.

Bidden is tegen jezelf praten!  

De Kerk leert ons dat we in het gebed toetreden tot het grote sociale netwerk van de gemeenschap van het lichaam van Christus. Net zoals je via sociale media op je gsm met de ganse wereld kan communiceren. Je kan alleen bidden, maar samen bidden, als je de gelegenheid hebt, is nog beter. Zelfs al bid je alleen, je weet dat je in gebed bent verbonden met honderdduizenden, misschien wel miljoenen geloofsgenoten die op datzelfde moment je gebed delen. Je kan bidden voor jezelf, maar ook voor mensen die je kent en graag ziet. Het is zelfs goed te bidden voor je vijanden, als je die hebt. Je kan bidden voor onbekenden, zoals we bijvoorbeeld doen als er ergens een ramp gebeurt. Je kan zelfs bidden voor overleden, om hun zuivering in het vagevuur te verzachten. Je kan bidden op voorspraak van heiligen in de Hemel. Probeer dat allemaal maar eens op facebook!

Bidden levert niks op!

Het is niet omdat je ergens om bidt, dat je het ook verkrijgt. Het tegendeel veronderstellen zou nogal absurd zijn, dan zouden we God in onze macht hebben. Als we denken dat bidden niet werkt, is dat omdat we God niet voldoende begrijpen. Laat ons erover eens zijn dat bidden in elk geval geen kwaad kan en dat het goede dat er mogelijk uit voortkomt pure genade is. Vanuit onze fysische natuur weten we dat elke handeling een gevolg heeft en van doelgerichte handelingen verwachten we dan ook meteen het verhoopte effect. Bidden overstijgt echter onze fysische natuur. Dat lijkt vervelend, maar het opent wel perspectieven. We hoeven ons niet te beperken in ons gebed tot het hier en nu, maar omdat God tijd en ruimte overstijgt, kunnen we ook bidden voor genade in zaken die al gebeurd zijn, of die nog moeten gebeuren. Het omgekeerde geldt dan ook: het effect van ons gebed voltrekt zich misschien in de verre toekomst… of in het verleden. Daarom leert de Kerk dat we moeten bidden met volharding.

Bidden is niet nodig!

Dat klopt, je kan gerust zonder bidden. Veel mensen doen dat. Maar minstens zoveel mensen, ook in andere godsdiensten, vinden het wel nodig. De Kerk heeft je gebed nodig. Gebed is het eenvoudigste teken waarmee je je lidmaatschap van de Kerk kenbaar maakt. Je hoort soms zeggen dat je om Jezus te volgen niet in de kerk moet zitten, maar onder de mensen moet staan zorgen dat je een goed mens bent. Daar is iets voor te zeggen, maar vraag het de grootste heiligen en ze zullen je antwoorden dat zij de kracht om hun deugdzaam leven te leiden geput hebben uit het gebed. Het is niet zo dat je geen goed mens kan zijn zonder te bidden, maar het is wel een solide basis. Het gebed is een katalysator in het proces van de verbetering van de wereld. Waarom zouden we het onszelf moeilijk maken?

Niemand zegt dat ik moet bidden!

Dit is een leuke. Als je de catechismus erop naslaat (de Mechelse welteverstaan), dan zal je er aansporingen vinden om dagelijks te bidden, bij het opstaan, bij het slapengaan, voor en na het eten, in bekoring en gevaar en bij het aanvangen van belangrijke werken. We leven in een tijd waarin dit soort aansporingen geen zoden meer aan de dijk zetten. Tot gebed moet je uitnodigen. Als je het geluk hebt samen met iemand te bidden, kan je mekaar uitnodigen. Zoniet is er altijd Jezus die je uitnodigt. Een uitnodiging is geen dwang, maar het is wel onbeleefd een uitnodiging af te slaan.

Verwante onderwerpen...

• Opnieuw geboren

  ⊕ In de bekende passage uit het evangelie van Johannes spreekt Jezus tegen Nikodemus de volgende mysterieuze woorden: …

• Alledaags geloven per email

  ⊕ Elke dag een paar minuten tijd vrijmaken voor gebed, bezinning of geloofsstudie. Het is niet eenvoudig, maar Alledaags …

• Jezus als puber

  ⊕ Dit berichtje is er een van weinig woorden. Wie thuis een puber heeft, zal het tafereel in bovenstaand prentje wel …

• Alledaags Geloven op Facebook

  ⊕ Facebook is een lastig medium, zeker als je ervan afstand wil houden. Naar het schijnt is het voor veel gebruikers een …

• Aandacht! Aandacht!

  ⊕ Bidden is aandacht geven aan Iemand die je niet kan zien of niet kan horen. Dat is niet vanzelfsprekend. Mensen zijn …