Arm voor God

122. Donderdag na de Tweede Zondag van de vasten

In het evangelie ( Lk. 16, 19-31 ) stelt de Heer ons een arm en een rijk mens voor ogen. De bedelaar en de rijke vrek. Lazarus „lag bij de poort, met zweren overdekt en hij begeerde zijn honger te stillen met de afval van de tafel” . En de rijke „ging in purper en fijn linnen gekleed en genoot een weelderig leven, dag in, dag uit” . De diepste ellende tegenover onaantastbare weelde. Zo schijnt het ten minste. Want „toen de arme stierf werd hij door de engelen in Abraham ' schoot gedragen. Ook de rijke stierf en hij werd begraven in de folteringen der hel” . De dood verwisselt plotseling de rollen voor eeuwig en onthult de ware armoede en de waarachtige rijkdom.

Zo stelt de Kerk zichzelf en ons heden voor God als de arme Lazarus , als bedelaars voor zijn aanschijn, als de mens die zijn ellende erkent. Zij die de goederen van deze wereld bezitten, lopen daardoor alleen al geestelijk gevaar. Want zij hebben het in hun vermogen hun essentiële armoede voor God te vergeten en te bedekken met het schijnbezit van de aarde. Wanneer zij van de schijngoederen dezer wereld horen spreken, mag het feit dat deze uitdrukking een gemakkelijke gemeenplaats van de vrome literatuur is geworden, onze ogen niet sluiten voor dat andere feit: hoe wáár zij is. Schijnbezit: omdat het vergankelijk is, omdat wij het dus niet werkelijk bezitten maar onfeilbaar zeker verliezen zullen. Slechts als offer en aalmoes kan dit bezit onze dood overleven. En schijngoed ook hierom, omdat onze werkelijke rijkdom elders ligt, onzichtbaar en niet met handen te grijpen, niet in ons hebben, maar in ons zijn. Een arm mens zal met Gods genade eerder beseffen dat onze schatten niet van deze aarde zijn, dan een rijke. Wij mogen niet lichtvaardig heenlezen over Jezus' woord: „Hoe moeilijk zullen zij die rijkdommen bezitten het koninkrijk Gods binnengaan! De kameel gaat gemakkelijker door het oog van een naald dan een rijke in het koninkrijk Gods” ( Lk. 18, 24. 25 ) — ook al weten wij wat Hij daarop liet volgen.

Omdat het kwade ligt in de boze gehechtheid van de wil, is de arme die begerig en afgunstig uitziet naar het goed der wereld, niet beter dan de rijke die het bezit en er zich aan vastklampt. Beiden immers hebben hun hoop gesteld op menselijke waarden en niet op God alleen. God alleen is onze schat en alles wat ons verenigt met Christus die terwijl Hij rijk was om onzentwil arm is geworden ( 2 Kor. 8, 9 ), maakt ons rijk. Alwie goud begeert en eer en weelde, van hem geldt het woord van de profeet dat wij lezen in het epistel van vandaag: „Vervloekt de mens die op mensen vertrouwt en steun zoekt bij het vlees, maar zijn hart van de Heer afwendt. Hij gelijkt een struik in de steppe…” ( Jer. 17, 5.6 ).

De Kerk wil dat wij heden onze geestelijke naaktheid erkennen en in deze tijd van boete en voorbereiding ons wederom er van bewust worden dat wij arm zijn voor God. Uit onszelf bezitten wij niets. Niet eens de tijdelijke dingen kunnen wij waarlijk ons eigendom noemen. Hoeveel te meer is God meester van alle geestelijk goed! Zelf brengen wij niets mee dan het niets waaruit wij door zijn almacht worden opgeroepen en de zonde, het misbruik van onze vrijheid. De nederige erkenning van onze ellende geeft God eer en trekt de milde zegeningen van zijn genade af over het dorre land van onze ziel: „Gezegend de mens die op de Heer vertrouwt en op Hem zijn hoop stelt. Hij is als een boom, aan het water geplant…” (epistel). En wij willen ons ook herinneren dat de reële onthechting van werkelijke armoede een machtig middel is om te geraken tot die houding der ziel waarin men zuiver op de Heer alleen vertrouwt. Vele heiligen zijn in rijkdom geboren maar nagenoeg alle stierven in armoede. Zij gaven er de voorkeur aan de tocht door het oog van de naald niet te riskeren. Op de rijkdom rust niet meer, zoals in het Oude Verbond , Gods zegen. Hij is erfelijk belast en zijn onrechtvaardige verdeling werd de grote vloek van onze tijd.

Willem Grossouw

Over Innerlijk Leven - Abonneren per email (dagelijks van 30/11/2014 tot 29/11/2015)