Beschouwing

369. Zaterdag na de drie en twintigste Zondag na Pinksteren

De vereniging met God is het doel van ons leven. Het inwendig gebed beoefenen wij als een voortreffelijk middel om dat doel te bereiken. Want in dit gebed zelf wordt de ziel innig met God verenigd. Het is dus tegelijkertijd doel van ons streven, niet het laatste doel (dat de hemelse aanschouwing is), maar toch enigermate een rustpunt op aarde waar wij ons sterken om verder te gaan. Dit geldt vooral voor de beschouwing. Wij moeten beseffen dat dit eenvoudig gebed van geloof en liefde normaal christelijk is, dat wil zeggen, bestemd voor allen die God eerlijk zoeken. Men kan dit op vele wijze aantonen. Laten wij ditmaal uitgaan van Jezus' woord: „Zalig de zuiveren van harte, want zij zullen God aanschouwen.” Het is zulk een verenging van ’s Heren gedachte te menen dat de deugd van kuisheid hier zalig wordt geprezen! Natuurlijk is deze in de zuiverheid des harten mee besloten, maar Jezus bedoelt toch iets anders. Hij denkt aan die gelukkige mensen die God zoeken met onverdeeld hart. Dat is het wat ook ons treft als wij hen ontmoeten, hun enkelvoudigheid, hun vrijheid van geest. Zij zijn niet gecompliceerd, niet zoals wij voor allerlei dingen beducht, niet verward door zoveel zorgen als ons plegen te verontrusten. Zalig zijn zij want zij zullen God zien. Het is hiermee als met alle beloningen in de zaligsprekingen: de aanschouwing Gods wordt eerst in de hemel ten volle genoten, doch hier, in dit leven, zien zij God reeds in zekere zin, door de kracht en de levendigheid van hun geloof en door het zuivere zoeken van hun liefde. Dit zien van God, in de duisternis van het geloof, gesmaakt in het blinde tasten van onverzadigde liefde, is de beschouwing zoals wij die bedoelen, en anders niets. Het is daarom geen overmoed haar na te streven, zij is geen christelijke overdaad. Zij is zo normaal dat zij de innerlijke kern uitmaakt van elk waarachtig christelijk leven. Zij is, in deze aardse staat, datgene wat ons rechtstreeks voorbereidt op onze eeuwige bestemming, de aanschouwing van aanschijn tot aanschijn. Zij is het die ons aardse bestaan verbindt met de hemelse zaligheid, zoals Newman het uitdrukte: „U aanzien, U beschouwen, dit alleen is onuitputtelijk.” Door haar kunnen wij het psalmwoord waar maken uit het graduale van de Zondag: „In God zullen wij roemen voor immer, uw naam willen wij eeuwig loven” ( Ps.43, 9 ).

2. Het is zeker dat velen deze gave der liefdevolle beschouwing in aanleg bezitten zonder het te weten. Zij wacht op ontplooiing. Maar deze wordt belemmerd door onzuiverheid des harten, door ongelouterde zelfzucht (wat altijd de voornaamste hinderpaal blijft), doch niet zelden ook door een te star vasthouden aan eenmaal aangewende methoden van gebed. Deze hebben hun nut in het begin (en dit begin van ons inwendig leven moeten wij ruim verstaan), maar later kunnen zij belemmeringen worden, een keurslijf dat ons belet ruim en vrij te ademen in het bergland van Gods genade. Wij moeten de moed hebben deze dingen tijdig af te werpen, dat is, zodra zij ons hinderen in plaats van te helpen. Innerlijkheid, spontane echtheid en steeds toenemende vereenvoudiging zullen de ontwikkeling van het gebedsleven kenmerken. Anders wordt de meditatie een dorre dwang, een moeizame inspanning van verstand en verbeelding, een militaire oefening van wilsbesluiten. Kunnen wij niet anders, dan zal ook dit offer God aangenaam zijn. Maar beschouwing voedt de liefde en is vruchtbaar op zo geheel andere wijze! Zij doet ons leven . Zij alleen, de minnelijke beschouwing van God en onze gekruisigde Heer, is onuitputtelijk . Alle overwegingen en redeneringen nemen een eind, want wij kennen hier slechts in raadsels en spiegelbeelden. Het moeizaam werken van ons verstand is onontbeerlijk, maar het lijkt, zoals Teresia van Jezus zegt, op water scheppen, een lastig karwei, dat niet zo erg veel uithaalt. Het zuivere schouwen in geloof en liefde ontvangt door hemelse besproeiing de stromen van het levende water, zonder moeite en in overvloed.

Willem Grossouw

Over Innerlijk Leven - Abonneren per email (dagelijks van 30/11/2014 tot 29/11/2015)