Catacomben

⊕

Virtueel een gebouw bezoeken via internet is niets nieuws. Je kan tal van musea virtueel binnenwandelen. Het Google Art Project geeft toegang tot 290 collecties, waaronder het Museum voor Schone Kunsten in Brussel. Voor sommige musea is dat een zegen. Wil je bijvoorbeeld eens helemaal alleen middenin de Sixtijnse kapel staan om alles goed te kunnen bekijken, liever dan geplet tussen een zwetende meute toeristen, dan kan dat vanuit je luie zetel.

Nu las ik vandaag toevallig dat Google de Romeinse catacomben van Priscilla op dezelfde manier virtueel toegankelijk heeft gemaakt, als onderdeel van Google Maps. Op zich wel leuk, maar net als in de echte catacomben loop je gemakkelijk verloren en tenzij je een gids hebt, weet je toch niet waar je moet kijken…

In het artikel op hun blog hebben ze bij Google bij wijze van teaser een allusie gemaakt op vrouwelijke priesters in het prille christendom (kwestie van in de gazetten te komen, dat moet je begrijpen). Misschien vind je dat een afgezaagd thema? Welaan, dan heb ik hier een andere teaser, uit een boekje van Godfried Bomans, die voor de tv (de NCRV dan nog!) ook de catacomben bezocht en daar volgende beschouwingen liet opnemen over religieuze kunst. De vermoeide conservatief uitte vervolgens zijn nieuwsgierigheid naar de uitkomst van de evolutie in de moderne kunst, die zich niet meer ten dienste stelt van een gemeenschappelijk idee… Ondertussen bijna een halve eeuw later beklijft mij nog steeds die vraag. Een gouden tip: vergeet de lijn niet, als je de hond uitlaat!

Moeder en kind - geen moderne kunst, maar wel de oudste afbeelding van Maria, bijprodukt van een idee !

Zie je die oeroude christelijke symbolen? Kijk, een vis, en hier een anker en daar een duif. Het is merkwaardig om te bedenken, dat uit deze onhandig gekraste tekens later de gebrandschilderde ramen van Chartres en de mozaieken van Ravenna zijn opgebloeid. Hier zien we het allereerste zaad van de christelijke kunst. Een nederig begin. Maar het is de idee daarachter, die er de stuwkracht aan gaf.

Je ziet in alle culturen hetzelfde gebeuren: de kunst wordt uit religie geboren. Eerst is er een wereldbeschouwing. Is die voldoende gemeenschappelijk geworden, dan komt de behoefte om daaraan vorm te geven. Maar het ging altijd om een idee_. Van die conceptie was de kunst een ‘bijprodukt’. De schoonheid daarvan was niet doel in zich. Doel was een bepaalde waarheid, die door iedereen begrepen werd, uit te beelden en als dat mooi gebeurde, dan was dat meegenomen. Die functie kennen we niet meer. We willen alleen maar iets moois maken._

Dat verwerpen, zou verkeerd zijn. Je leert het af om voortdurend ‘tegen’ te zijn, en je wordt er ook doodmoe van. Ik constateer alleen een feit. L’Art pour l’art. Dat is nog nooit eerder vertoond. We weten niet wat daaruit groeien zal, omdat de achter ons liggende culturen dat niet gekend hebben. Door gebrek aan voorbeeld hebben we geen flauw vermoeden hoe dat gaat aflopen. Maar het is wel goed om zicht te realiseren, dat het avontuur volstrekt nieuw is. Voor het eerst staan we in een samenleving, die niet meer door een gemeenschappelijke conceptie gevoed wordt. Je weet evenmin wat er dan gebeurt, als wanneer je met een hond uitgaat en je laat de lijn thuis.

Verwante onderwerpen...

• Misbegrepen?

  ⊕ Zaterdag had ik een onthutsende ervaring. Niet met een verschijnsel dat me onbekend was, of zelfs niet met iets dat ik …

• De honderdjarige

  ⊕ Bomans Godfried Bomans Godfried Bomans zou dit jaar 100 worden. In Nederland (en wellicht ook in Vlaanderen) was hij …

• Volmaakt Leven

  ⊕ Om eens wat meer te horen over het geloof dan wat in mijn RSS-lezer verschijnt aan hermeneutiek van pauselijke …

• Een deugddoende donderpreek

  Ik lees heel wat artikeltjes in Feedly, mijn nieuwe RSS-lezer sinds Google Reader begraven werd. Daarnaast passeert er …

• Niet zomaar een handdoekje

  ⊕ Manutergium Sublieme eenvoud met een ontroerende schoonheid. Dat is de kracht van de traditie. Heel eenvoudige dingen …