Geloven Leren

Opinie en tools voor wie begaan is met het katholieke geloof

DDR-sfeertje in mijn buik

 Jan 22, 2025    4 min read
blog

Als ik maandag de tv aanzette om naar de inauguratie van Trump te kijken, stemde ik eerst af op VRT. Ik pikte in bij de intrede. Een militair koor zong enkele liederen. De twee commentatoren waren onder mekaar bezig een eindeloze litanie framings af te rammelen over wat er met Trump allemaal mis is. Ze hadden ook kunnen duiden welk koor er zong of welk lied er klonk. Dat heb ik welgeteld twee minuten uitgehouden en ben dan overgeschakeld op Fox News.

Het is niet zomaar een litanie die deze journalisten ons voorbidden, want een litanie bevat doorgaans gebeden die hoop uitdrukken en vertrouwen. Hun klaagzang leek meer op een Anathemalitanie uit de Orthodoxe kerk, een heel specifiek gebed waarin de excommunicatie wordt afgeroepen over de aanhangers van een hele reeks ketterijen. Klinkt heel krachtig als het voorgedragen wordt met een diep slavisch stemtimbre, maar de woke VRT-versie beviel me minder.

Het opzet van zo’n inauguratie kan een religieuze ziel aangenaam bekoren. Drie godsdiensten roepen er de zegen af over de nieuwe president. As long as we have pride in our beliefs, courage in our convictions and faith in our God, then we will not fail. We stand tall. We stand proud. Because we are Americans, and Americans kneel to God and to God alone, zo klonk het. Ook het diner werd voorafgegaan door een gebed. De gebedsdienst ’s anderendaags was er ook nog, maar die werd jammerlijk herleid tot het petit moment de gloire van een of andere vrouwelijke pastor.

Het hoeft er voor mij niet allemaal bij, soms is het beter het wereldse van het geestelijke gescheiden te houden. We leven echter in een paradoxaal postconciliair tijdsgewricht, waarin enerzijds de immanentie van Gods aanwezigheid in zijn schepping wordt geprezen, maar anderzijds Christus Koning, die zich—in de oorspronkelijke opzet van de viering van zijn koningschap—hier en nu als hoofd boven alle naties stelt, is verbannen naar de eindtijd. Dat de Amerikanen deze traditie toch bewaren, is een paradox waarmee ik kan leven.

Als je met mensen spreekt over de nieuwe Amerikaanse president, is het hallucinant welk een DDR-sfeertje er heerst. Iedereen papegaait de anathema’s van kranten en tijdschriften, met gemeenplaatsen “hoe erg het allemaal wel niet is” en “hoe ongelooflijk dat je mannen als Trump of Musk ook maar het minste krediet zou geven”. Bij de napraters zijn er die spreken vanuit een eigen onderbouwd ideologisch standpunt, waarvoor respect, maar er zijn er ook die niet veel nadenken en die zich weerloos angst hebben laten aanpraten. Anderen denken wél na en zijn niet bang voor Trump, maar wel voor hun imago van weldenkende burger. Je voelt in een gesprek snel dat zij, terwijl ze de anathema’s napraten, tegelijk aftasten of hun gesprekspartner van het goed gedacht is en ze hun ware mening kunnen ontbloten, wat ze meestal pas doen als de gemeenplaatsen uitgeput zijn en het over concrete beleidsdaden gaat. Je hebt er ook die zonder meer openlijk Trump steunen, ook daar zijn er die zich geïnformeerd en nagedacht hebben (dat mag!) en er zijn er die ongeïnformeerd Trump steunen, vanuit een buikgevoel en juist omdat hij zo manifest door de media als fout gekaderd wordt. Misschien behoor ik wel bij die laatste categorie.

Buikgevoel en verkettering in de publieke opinie versterken mekaar. Neem bijvoorbeeld de discussie over de core business van de staat: bescherming van het territorium en veiligheid van de burgers. Niemand betwist dat (toch?). Ik denk niet dat onder Biden die core business dramatisch verwaarloosd is, maar in het beleid verschenen wel nieuwe doelstellingen waartegen die core business werd afgewogen. Als Trump dat beleid omgooit, en de media dat radikaal verketteren, speelt mijn buikgevoel op, want in die opinie zie ik ook een verkettering van de achterliggende core business. Als je vanuit humanitair (of economisch) oogpunt massa’s migranten wil toelaten, moet je dat afwegen tegen de old values van integriteit van territorium en veiligheid. De val van woke is echter dat onder druk van kritiek, zo’n beleid zichzelf niet langer rationeel afweegt tegenover de old values, maar zichzelf gaat opstellen als new values dus als vervanging van de old values. Zelfde verhaal met de gendertoestanden, met abortus, etc.

In de Kerk gaat het juist hetzelfde. Het DDR-sfeertje is er zelfs nog dieper ingebakken. De core business van de Kerk, namelijk de verspreiding van het geloof in Jezus Christus als Zoon van God en verlosser van onze zonde en zijn goddelijke tegenwoordigheid in de sacramenten, is een old value geworden, die vervangen is door een reeks new values die worden verwoord in wereldse termen als vriendschap, solidariteit, samenhorigheid,… Niks mis met de immanente new values, maar als je de vraag stelt of zij misschien niet een beetje de bovennatuurlijke old values overschaduwen, krijg je vijandige en giftige reacties zoals paus Franciscus die nog eens itereerde in zijn autobiografie. De new values worden dieper geïnstitutionaliseerd en… mijn buikgevoel zegt me dat er iets grondig mis is!

Verwante onderwerpen...