De ziel van eredienst en gebed

⊕

282. Woensdag na de Elfde Zondag na Pinksteren

„Eer God met heel uw bezit en met de eerstelingen van uw vruchten. Dan zullen uw schuren vol koren geraken en uw kuipen druipen van wijn” ( Spreuken3, 9. 10 ; communiezang van de Zondag).

1. Deze woorden hebben oorspronkelijk betrekking op het Oude Testament , maar zij vertolken gedachten en gevoelens die wij overal ter wereld en in alle tijden kunnen waarnemen en die ook voor ons hun geldigheid niet hebben verloren: men moet God in de eredienst het schoonste en het beste bieden van deze aarde. Zo was het in het Oud Verbond waar talloze voorschriften van deze strekking worden gegeven. De offerdieren moeten gaaf zijn. De eerstelingen, de eerste voortbrengselen van vruchten, oogst en kudde, behoren God toe. En juist deze gulle goedgeefsheid, deze niet berekenende edelmoedigheid werd beloond met stoffelijke zegen voor korenschuren en wijnkuipen. Kent ook onze eredienst deze eis niet? Zuivere tarwe voor het hostiebrood, pure wijn zonder bijmengsels, gewaden van linnen en zijde, bloemen en licht, edele metalen voor kelk en monstrans. Het beste is voor God niet goed genoeg. „Eer Hem met heel uw bezit …”

2. Evenwel, wanneer de Kerk deze woorden zingt, bedoelt zij, zonder aan hun oorspronkelijke betekenis te kort te doen, óók nog iets anders: de gave van onszelf , van ons hart en onze wil. Ook onder het Oude Verbond had de eredienst in de bedoeling der besten geen andere zin dan de vertolking en de uiting te zijn van deze overgave des harten. Waarom gaf men God het beste van zijn schepping? Omdat Hij alles waard is, omdat men zichzelf wilde geven met en door die gaven. En als de meeste mensen van toen (en alle tijden) dit niet begrepen, wisten de godsmannen zo sterke woorden te vinden als dit: „Gehoorzaamheid is meer waard dan slachtoffers” ( 1 Sam.15, 22 ) en de prachtige verzen van het Miserere : „Aan slachtoffers hebt Gij geen welgevallen en bracht ik een offer, het behaagde U niet. Offer voor God is een vermorzelde geest; een gebroken en deemoedig hart zult Gij, o God, niet versmaden” ( Ps.50, 18. 19 ). Geef Hem uw wil, niet uw woorden en beloften, niet uw gevoel en verbeelding, niet uw buigingen en uw ingetogenheid alleen. Geef Hem uw wil, geef Hem uw inwendige mens en ge geeft Hem alles. Want van binnen uit leeft de mens en wordt hij tot daden bewogen. De koninklijke, vrije wil is meester van ons leven. En zijn wil is onze vrede ( Dante ).

3. En wij kunnen de woorden van de communio nog heel speciaal toepassen op ons gebedsleven. Hoe schenken wij God in het inwendig gebed heel ons bezit en de eerstelingen van onszelf? Door Hem in eenvoudige beschouwing ons hele zelf toe te wijden. Zij bestaat hierin dat de ziel zich geestelijkerwijze voor God plaatst en daar liefdevol verblijft, onder Gods oog. Zij denkt aan niets bepaalds, doch tracht rustig alle, maar dan ook volstrekt alle gedachten uit te schakelen om te denken aan God alleen. Zij wil dan zelfs niet denken aan bepaalde dingen over God, maar aan Hemzelf, Hem alleen. Zij heeft geen woorden van node of slechts allereenvoudigste, zij ziet ( geestelijkerwijze ) naar God, zij bemint Hem een geeft zichzelf aan Hem, zonder enige bijgedachte aan die deugd of dat vermogen, zichzelf geheel zoals zij is. „Eer God met heel uw bezit.” Eigenlijk tracht zij niet aan zichzelf te denken, maar alleen aan God. Doch meestal zal zij tegelijkertijd zichzelf bewust zijn: niets en zonde, onwaardigheid en ellende, voor de Heer neergelegd en tot Hem opgeheven, die de oneindige volmaaktheid is. Rustig hierin volharden, ondanks alle verstrooiende gedachten; geen gevoeligheid opwekken maar simpele tegenwoordigstelling, verlangen en overgave in het zuivere, uiterste puntje van de wil. Dan zal ook aan ons de belofte der volle korenschuren worden vervuld: zekerheid en vastheid, rust en vrede. Niet altijd troost, misschien wel zelden troost, maar, wat oneindig meer waard is, echt geloof, zuivering der liefde, gevestigd worden in God.

Willem Grossouw

Over Innerlijk Leven - Abonneren per email (dagelijks van 30/11/2014 tot 29/11/2015)