Geloven Leren

Opinie en tools voor wie begaan is met het katholieke geloof

Voorbeden laten schrijven door ChatGPT

 Jul 4, 2024    5 min read
blog

Onze parochie heeft een meertalige gemeenschap en daarom projecteren we de teksten van de mis op een scherm. Daarop verschijnen de vaste gebeden die de gelovigen meebidden (kyrie, gloria, sanctus,…—in Nederlands of Latijn), de lezingen (in het Nederlands, maar een van de lezingen wordt bij ons altijd in een andere taal gelezen), de voorbeden (in het Nederlands, maar ze worden bij ons in verschillende tale voorgelezen) en de liedteksten.

Omdat ik ook af toe belast word met het maken van die presentatie en ik knippen en plakken in Powerpoint ervaar als een geestdodende activiteit, heb ik exponentieel veel meer tijd dan dat, besteed aan een website waarop dat zoveel mogelijk automatisch gebeurt. Vaste gebeden zitten voorgeprogrammeerd, lezingen worden van het internet geplukt en sinds vandaag is het ook mogelijk voorbeden te laten schrijven door ChatGPT (*).

https://dia.missale.net/nl/

Is dat echter wel verantwoord? Een AI kan zelf niet bidden, het is geen schepsel van God, het heeft geen ziel, dus kan je als gelovige dan wel bidden met teksten die een AI schreef? Ik zou menen van wel, net zoals je kan bidden met teksten die door een ongelovige of ketterse literator werden geschreven, zolang die inhoudelijk aan de nodige vereisten voldoen. De kracht van het gebed bestaat bij de gelovige die het gebed uitspreekt.

Of zich in Rome reeds liturgische commissies zich erover beraad hebben of het toegelaten is liturgische gebeden te laten schrijven door AI, weet ik niet, maar een korte zoektocht op internet leert me dat ik zeker niet de eerste ben om dit te proberen.

Op Reddit lees ik hoe iemand ChatGPT een tekst liet schrijven om te bidden dat er een einde mag komen aan de abortuspraktijk, met mooi resultaat, en vervolgens vroeg om de tekst zo te schrijven om te bidden voor de tegenovergestelde intentie, wat ChatGPT categoriek weigert, “as it goes against my programming to promote or encourage actions that may cause harm to others”. Verrassend!

Elders had een blogger succes met het schrijven van gebeden voor de vasten: ChatGPT Writes Lenten Prayers (Even Latin)!.

Zelfs het schrijven van een dankgebed is er voor ChatGPT niet teveel aan, lees ik in Prayers of the fA.I.thful. In hetzelfde artikel gaat het ook over het schrijven van voorbeden en de vraag of er in de voorbeden ook een vast gebed moet zitten voor de overledenen. Wij doen het in onze parochie meestal wel, wat ik persoonlijk heel mooi vind.

Dit is de lijst van intenties waarvoor de website voorbeden voorziet:

  • Voor de behoeften van de universele Kerk
  • Voor onze overheden
  • Voor de redding van de wereld
  • Voor mensen die gebukt gaan onder welke moeilijkheid dan ook
  • Voor onze lokale gemeenschap
  • Voor bijzondere voorbeden
  • Voor de rust van de zielen van de overledenen

Dit is de ‘prompt’ op basis waarvan ChatGPT gebeden schrijft op de website: “Write a new prayer to be used in the prayers of the faithful in catholic holy mass, addressing a specific intercession <intercession>, and keep it short.”, waarbij <intercession> dan de intentie uit bovenstaande lijst invult.

De kwaliteit van de gebeden is redelijk goed (alleszins beter dan als ik ze zelf had moeten schrijven). Als het gegenereerde gebed je niet aanstaat, kan je opnieuw een laten genereren, en dan krijg je altijd wel iets anders. Hier zijn enkele voorbeelden, vertaald naar het Nederlands:

  • Hemelse Vader, wij bidden voor de eenheid en kracht van onze universele kerk. Moge uw Heilige Geest alle gelovigen over de hele wereld leiden en beschermen. Amen.
  • Heer, wij vragen om uw genade voor onze leiders. Mogen zij regeren met wijsheid en gerechtigheid, en zorg dragen voor iedereen in onze samenleving. Leid hun daden met nederigheid en mededogen, zodat ze kunnen werken voor het algemeen welzijn. Amen.
  • Heer Jezus, wij bidden voor de redding van alle zielen, dat zij uw liefde en barmhartigheid mogen leren kennen. Leid ons bij het verspreiden van het goede nieuws en wees getuige van uw reddende genade. Amen.
  • Heer, wij bidden voor allen die gebukt gaan onder lasten, dat zij vrede mogen vinden in Uw liefdevolle omhelzing. Geef ze de kracht om te volharden en de hoop om te volharden. Amen.
  • Heer Jezus, wij vertrouwen onze lokale gemeenschap toe aan uw liefdevolle zorg. Zegen onze naasten met vrede, voorspoed en vriendelijkheid. Help ons om bakens van uw licht te zijn en hoop en vreugde te verspreiden naar iedereen die we tegenkomen. Wij vragen dit in uw heilige naam. Amen.
  • Heer Jezus, wij verheffen de slachtoffers van mensenhandel in gebed, opdat zij vrijheid en veiligheid mogen vinden. Moge uw licht hen naar een pad van herstel en hoop leiden. Amen.
  • Hemelse Vader, wij bidden voor de zielen van onze overleden gelovigen. Mogen zij troost vinden in Uw genade en voor altijd in het licht van Uw aanwezigheid verblijven. Amen.

Er kan nog wat aan de prompt worden gesleuteld, bijvoorbeeld met een instructie om te eindigen met “Wij bidden u” i.p.v. “Amen” of door te vragen voor een “traditional prayer” om de taal wat meer liturgisch te laten klinken.

Je kan blijkbaar ook je eigen versie van ChatGPT maken, die getraind is voor een specifieke opdracht. Je vind er zo veel in de context van liturgie en gebed, bijvoorbeeld deze: ChatGPT - Oremus - Your Prayer, Bible & Liturgy Companion. Het is me nog niet duidelijk wat die nu meer zou kunnen dan de standaard ChatGPT.

Veel om over na te denken en mee te experimenteren. Voor mij een geruststelling dat ik nu met enkele klikken de slides voor de mis kan samenstellen, maar tegelijk de zekerheid dat voorbeden die werden samengesteld tijdens de wekelijkse lectio divina oneindig veel waardevoller zijn dan die van een AI.

(*) Op dit moment is het enkel mogelijk voorbeden te laten schrijven in de betalende versie van de website, omdat de voorbeden in het Engels worden opgemaakt en dan vertaald naar het Nederlands, en daarvoor gebruikt de site de commerciële API van Google Translate. In de Engelse versie van de site kan het wel gratis. Mocht iemand in Nederland of Vlaanderen toch geïnteresseerd zijn, laat me een berichtje, dan doe ik wat extra moeite om het ook in het Nederlands mogelijk te maken, of bezorg ik een proeflicentie.

Verwante onderwerpen...