Een toegewijde wil

195. Zondag onder het octaaf van Hemelvaart

Daarom bidden wij met de Kerk in de oratie van heden: „Almachtige, eeuwige God, doe ons U altijd een toegewijde wil toedragen en uwe majesteit dienen met een oprecht hart” . Er staat in het Latijn devota voluntas en men zou geneigd kunnen zijn deze woorden te vertalen met „devote gezindheid” . Dit is niet verkeerd, maar de termen devoot en devotie hebben in ons spraakgebruik te veel een slappe betekenis gekregen, zo iets van goedige zoetheid in het geestelijke, dan dat zij nog geschikt zouden zijn de volle kracht van het oorspronkelijke Latijn weer te geven. Wij bidden hier om een aan God toegewijde wil, — om een mannelijke en sterke gezindheid van de wil die zich eenmaal aan God heeft gegeven zonder daarbij een voorbehoud te maken en die nu in die gezindheid, in dat gegeven-zijn, wil volharden, alle moeilijkheden ten spijt. Dat is „devotie” : een wil die overwint en uithoudt, die bestand blijkt tegen gevaren en bezwaren van buiten en die van binnen niet wordt uitgehold door zwakheid, door sleur, door het wegvallen van de oorspronkelijke bezieling, door de leegte die ontstaat, door de grauwe nietszeggendheid welke ook de schoonste idealen soms als in een rookgordijn onttrekt aan de ogen van onze geest. Niet voor niets bidt de liturgie dat wij God zulk een wil altijd mogen toedragen. Dáárin schuilt het geheim: in dit nooit terugtrekken van onze gave aan God, in het nooit verliezen van de moed, in deze edele volharding. Zo wij in ogenblikken van moedeloosheid onze troost zoeken buiten God, — wel, dan zijn wij weder even ver als eerst. Dan kan God niet met ons vooruit en moet Hij telkens opnieuw beginnen. De volharding der devotio zuivert en staalt ons in korte tijd. Is een mens tot zulk een onwankelbare trouw in staat? In het begin wel nauwelijks. Maar hoe eerder hij er met Gods genade toe komt, hoe beter, en hoe korter zijn vagevuur (smartelijke scheiding van Gods aangezicht) zal duren.

2. Het epistel bevat een gebod waarvoor deze edelmoedige en staalharde volharding al aanstonds noodzakelijk blijkt. Sint Petrus vermaant ons „Vóór alles, zorgt er voor dat uw onderlinge liefde zonder onderbreking voortduurt” ( 1 Petr. 4, 8 ). Is er iets lastiger dan dat? Kost het niet de grootste moeite de mensen met wie wij dagelijks omgaan zonder ophouden te beminnen? Is het niet veel gemakkelijker een vreemdeling een voorbijgaande dienst te bewijzen dan altijd goed te zijn voor onze huisgenoten? De dagelijkse omgang kan moordend zijn voor de wederzijdse achting en genegenheid. Is hij bijvoorbeeld in een kloostergemeenschap voor velen niet het zwaarste kruis? Hoe moet onze wil aan God toegewijd zijn en blijven om Jezus' lievelingsgebod van de bovennatuurlijke naastenliefde trouw te vervullen!

In het oorspronkelijke Grieks staat er eigenlijk: „zorgt er voor dat uw onderlinge liefde vurig zij” . Dat is even moeilijk; ook dit eist zelfverloochening en bovennatuurlijk élan. God vraagt een vurige liefde voor onze naasten, dat wil dus minstens zeggen een echte liefde, niet alleen maar een negatieve houding van geen kwaad toewensen en geen kwaad doen of louter passieve verdraagzaamheid (ofschoon dit somtijds al veel lijkt), maar een positieve en weldadige goedheid, een overvloeiend mededelen van het goede ons door God geschonken, openheid, niets van hooghartige afgeslotenheid. En „vurig” wil ook zeggen dat deze liefde tot grote offers in staat is en ze zonder aarzelen brengt als God het vraagt. Of denken wij soms dat het een spaarzame en wat voorzichtige „liefde” was, die christelijke agape , die indertijd de wereld veroverde (en de enige die nu nog de zielen wint voor Christus)?

Wij hebben niet het recht in dit octaaf van „hemels leven” te spreken, wanneer wij Jezus' geboden niet geheel zuiver willen vervullen. Het zijn juist deze toewijding en deze naastenliefde die in dit tranendal aan de hemel herinneren en de hemel voorbereiden.

Willem Grossouw

Over Innerlijk Leven - Abonneren per email (dagelijks van 30/11/2014 tot 29/11/2015)