Kerkleer op losse schroeven

⊕

Een kort artikeltje met twee bedenkingen, misschien niet onderling ongerelateerd. De eerste bedenking vloeit voort uit het vorige artikel op deze blog.

In traditionele kringen wordt vaak het verwijt geuit dat de kerk vandaag niet verder terugkijkt dan Vaticanum II, alsof dat concilie al het voorgaande magisterium heeft uitgewist, terwijl het geen dogmatisch, maar een ‘pastoraal’ concilie was. Zij krijgen dan als antwoord dat het concilie deel uitmaakt van een ‘levende traditie’ en dus bouwt op het voorgaande. Dat is correct, maar eigenlijk hebben ze wel gelijk. De nieuwe theologie van De Lubac c.s. die in het concilie in de kerkleer werd geïnjecteerd, wilde in haar eigen tijd misschien geen afbreuk doen aan de klassieke kerkleer en slechts nieuwe wegen van genade toevoegen, enkele generaties later echter, blijkt er na praktisering van die nieuwe theologie geen weg meer terug te zijn naar de bovennatuurlijke theologische begrippen van weleer. Daarmee betekent Vaticanum II dus wel degelijk een radicale breuk. Voor hedendaagse theologen—niet die van het concilie, maar hun opvolgers—zijn de transcendente geloofsinzichten van bijna twee millennia onherroepelijk obsolete geworden. Het bovennatuurlijk begrip van de scholastiek, de kerkvaders, ja zelfs van de Heilig Schrift is door het kwansuis openen van de vensters, vreemd geworden aan het katholieke geloof en onbruikbaar als referentiepunt om op voort te bouwen. De ‘levende traditie’ heeft als een tijdbom wel degelijk haar eigen verleden ‘dood’ gemaakt.

Tweede bedenking. Op de Synode over Synodaliteit, die deze week werd afgesloten, is een belangrijk baken verzet in de koers die de Kerk in de toekomst zal varen. Niet zozeer door de teksten die de synode heeft geproduceerd, daar heb ik nog geen inzage in gehad en ik verwacht ook niet daarin veel wereldschokkends aan te treffen. Het baken is verzet door de tekst die niet wordt geproduceerd. Paus Franciscus heeft tijdens de slotzitting meegedeeld dat hij geen exhortatie aan de synode zal wijden. De slottekst, goedgekeurd door de deelnemers aan de synode, kan nu geïnterpreteerd worden als onderdeel van het magisterium van dit pontificaat. Vorige postconciliaire pausen hebben nog enigszins op de rem gestaan in de verabsoluteerde toepassing van de nieuwe theologie op de officiële kerkleer, deze paus sleutelt niet aan de leer, waartegen hij aanzienlijke weerstand zou ondervinden, maar zet de leer wel op losse schroeven.

Waar de combinatie van beide bedenkingen de Kerk zal heenvoeren, is het grote onbekende.

Verwante onderwerpen...

• De laatste ketterij

  ⊕ Op vakantie in de Ardennen bezochten we boekendorp Redu en daar pikte ik een merkwaardig boek op dat bijna honderd jaar …

• Het ontbrekende stokpaardje: "bovennatuurlijk geloof"

  ⊕ Trouwe klanten wint een handelaar door mensen waar voor hun geld te geven. “Waar” staat voor …

• Gedaan met synodaal metaklagen, het werkdocument krijgt mijn onderscheiding

  ⊕ Op 27 oktober is het Werkdocument voor de Contintentale Fase van de Synode over Synodaliteit gepubliceerd. Allereerst …

• De vaart van de Geest

  ⊕ Met de herdenking van de opening van het tweede vaticaans concilie, 60 jaar geleden, werd er weer heel wat gespind op de …

• Quas Primas, Vigano en de synodaliteit

  ⊕ Horizontalisme We roemen graag onze samenleving omdat ze horizontalistisch is. We hebben een democratie met algemeen …