Geloven Leren

Opinie en tools voor wie begaan is met het katholieke geloof

Repressieve sensibilisering

 Nov 5, 2021    3 min read
blog

De overheid heeft ervoor gekozen het coronavaccin niet verplicht te maken. Tegelijk heeft ze er alles voor over om het gedrag van de weinige niet-gevaccineerden (minder dan 10%, toch?) alsnog bij te sturen, zelfs een volledig nieuwe omkering van het begrip ‘vrijheid’. Burgers hebben vanaf november 2021 niet langer natuurlijke vrijheid, ze moeten hun vrijheid verdienen. De controle van die vrijheid, iets wat normaalgezien de overheid toekomt, wordt bovendien uitbesteed aan geautomatiseerde dataverwerking en aan andere medeburgers. Om dat mogelijk te maken, is de QR-pas (CST) in het leven geroepen. Niet zo onschuldig, hoewel de ministers het misschien gewoon zien als een nieuwe vorm van ‘sensibilisering’, maar dan een repressieve variant?

Groot gejuich bij de vaststelling dat plots heel wat niet-gevaccineerden zich toch laten inenten, om aan een CST te geraken: het heeft gewerkt! Het zou me dan ook niet verwonderen dat binnen x aantal jaar, zelfs als er geen sprake is van een noodtoestand, soortgelijke systemen opnieuw worden ingezet. Met de snel evelouerende technologie zal het steeds gemakkelijker worden om het gedrag van burgers te registreren, in een database te pompen en de incivieken er met een zoekopdracht uit te lichten. Een nieuwe app, bijvoorbeeld gebaseerd op gelaatsherkenning, kan dan door andere burgers gebruikt worden om te controleren of iemand wel toegelaten is een plaats te betreden of van een dienst gebruik te maken.

Iedereen kan tientallen voorbeelden bedenken van toepassingen, die stuk voor stuk onze samenleving zullen verlossen van lastige problemen die we tot op vandaag nooit doelgericht hebben kunnen aanpakken, omdat het praktisch onmogelijk was specifieke vrijheidsbeperkingen op te leggen aan individuele burgers om een maatschappelijk probleem in te dijken. Misschien zal dat probleem een kritieke bedreiging van de volksgezondheid zijn, maar het zou ook een meer ideologisch getint delict kunnen zijn. Het systeem laat in elk geval rimpelloos toe om volgens gesofisticeerde algoritmes individuele burgers te ‘cancellen’, zonder dat er politie of rechters aan te pas moeten komen, volledig geautomatiseerd.

Juridisch ben ik een leek. Ik vermoed dat onze grondwet hiertegen een zekere bescherming biedt, maar als er geen weerstand is in de politiek of bij de bevolking, gaat het natuurlijk gewoon door. Als er opnieuw verkiezingen zijn, zal ik op zoek gaan naar een politieke partij die in haar programma een grondwetswijziging voorstelt om precies dit soort van praktijken onmogelijk te maken! Ik wil niet dat mijn vrijheid, door daartoe onbevoegde medeburgers, laat staan door machines, gecontroleerd wordt aan de hand van data die verzameld wordt over mijn doen en laten.

Tussen staatsbestuur en vrijheid ligt een natuurlijk spanningsveld. Tenzij in een onmogelijk utopia is het ondenkbaar dat een overheid kan werken zonder bepaalde burgers bepaalde vrijheden te ontnemen. Wat wij ‘democratie’ noemen, is niet meer dan een methode om die vrijheidsberoving op een gecontroleerde wijze te laten plaatsvinden. Waarom zou een meer doelgerichte implementatie dan minder democratisch zijn?

Laatst bekeek ik opnieuw de film A Clockwork Orange. Die draait helemaal om methodes waarmee het gedrag van burgers wordt gestuurd. Wanneer ouderschap en pedagogiek, beloning en bestraffing falen om de mens goedheid bij te brengen, grijpt de staat in door met onmenselijke methodes de burger zijn vrije wil te ontnemen. Één personage trok mijn bijzondere aandacht: de gevangenisaalmoezenier. Hij is de enige die de methode fundamenteel bekritiseert omdat een mens die niet vrij is om eigen keuzes te maken, ook niet echt goed kan zijn. En in de cynische finale van de film wordt het allemaal duidelijk: de mens is moreel niet beter geworden, maar de minister van binnenlandse zaken heeft alles wat hij nodig heeft om de volgende verkiezingen te winnen, waar het uiteindelijk allemaal om te doen was.

Goedheid komt voort uit vrijheid, niet uit het slaafs opvolgen wat een of andere database als goed of slecht onderscheidt.

Verwante onderwerpen...