Geloven Leren

Opinie en tools voor wie begaan is met het katholieke geloof

Tridentijns mosterdzaadje

 Jun 26, 2024    4 min read
blog

Drie jaar na het motu proprio Traditionis Custodes gaan er nieuwe geruchten dat paus Franciscus opnieuw maatregelen wil nemen om de tridentijnse mis verder aan banden te leggen. Is het een valse indruk dat dit minder te maken heeft met een bezorgdheid over de toekomst, dan met persoonlijke rancune?

Het getuigt van altruïsme om vanuit bezorgdheid over de toekomst van zijn gemeenschap een sterke stelling in te nemen en met open vizier de strijd aan te vatten tegen ongerechtigheid. Als die strijd echter niet succesvol is, bestaat het gevaar dat ze verwordt tot een persoonlijke krachtmeting. Dan wordt altruïsme, bezorgdheid over de toekomst van anderen, tot egoïsme, het rancuneus opeisen van persoonlijke genoegdoening. Een duidelijke illustratie dat de paus die laatste fase is ingetreden, zijn zijn voortdurende laatdunkende opmerkingen over ‘rigiditeit’ van de jongste jaren, die niet anders te interpreteren zijn als een vorm van stalking jegens een categorie van gelovigen in zijn kerk die hij verantwoordelijk acht voor het mislukken van zijn strijd. Dat diens obstinate gedrag zo de grootste hinderpaal wordt om alsnog tot een constructief gesprek terug te keren, lijkt zo’n stalker niet te beseffen.

Kan dat echt niet anders?

Geen redelijk persoon kan ontkennen dat de tridentijnse liturgie een waardevolle schat van de kerk is. Niet zoals een oud schilderij van Rubens of een monumentale kerk, waarvan gelovigen ook met tegenzin afstand zouden doen, maar die uiteindelijk slechts dode materie zijn. De tridentijnse mis is, weliswaar vandaag voor een kleine groep, de levende veruitwendiging van hun geloof. Het is onmogelijk deze liturgie af te doen als een obscure geloofspraktijk, omdat ze het geloofsleven vorm gaf van de ganse kerk gedurende eeuwen en eeuwen.

De paus is bedroefd “that the instrumental use of Missale Romanum of 1962 is often characterized by a rejection not only of the liturgical reform, but of the Vatican Council II itself” (uit de begeleidende brief van Traditionis Custodes). Ik ben er zeker van dat de meeste gelovigen zijn droefnis daarover delen, maar hoe trek je daaruit het gevolg dat je de hele boel dan maar beter met tak en wortel kan uitroeien? Meningen kunnen verdeeld zijn, maar niemand zal zich voorstander uiten van polarisering in de kerk en van daarbij dreigend schisma of collectieve geloofsafval. De maatregelen die de paus reeds genomen heeft tegenover de tridentijnse liturgie en de eventuele maatregel die nog zal volgen, geven niet bepaald de indruk een positief effect te bewerkstelligen.

Vorige week lazen we in het evangelie het bekende verhaal van het mosterdzaadje. Jezus had heel wat van dat soort verhalen in petto. Dorre vijgenbomen, onkruid tussen de tarwe, storm op het meer. Iets kleins waar goeds in schuilt, iets breekbaars dat nog niet helemaal geknakt is, hoge golven die ons de hoop ontnemen, Jezus kijkt ernaar en maant ons aan geduld te hebben en de hoop op een toekomst met goede vruchten niet te verliezen.

Waarom zou dat Woord ook in deze kwestie niet geldig zijn?

Eerder dan te focusen op het kwaad dat in traditionalistische gemeenschappen aanwezig is en daarmee al het goede uit het oog te verliezen, zou de Kerk erbij gebaat zijn het vruchten te laten dragen. Het zou veel wijzer zijn de tridentijnse liturgie en het traditionalisme in brede zin meer ruimte te geven, ja zelfs te bevorderen, zodat meer gelovigen er hun geloofsleven in kunnen vormgeven, als hen dat omwille van hun esthetische en ethische inzichten het meest aanspreekt. Al is het maar omdat daarmee ook de spoeling van de kwaadwillige traditionalisten alleen maar dunner kan worden.

Tot nu toe zijn het slechts geruchten, maar als de paus bezorgd mag zijn over rancunes in de periferie van de Kerk, mag ik dat zijn over rancunes aan het hoofd van de Kerk. Ik hoop en bid dat ik op 16 juli weer niet zoals drie jaar geleden met ontsteltenis naar mijn scherm moet zitten staren…

Verwante onderwerpen...