Geloven Leren

Opinie en tools voor wie begaan is met het katholieke geloof

Geloven met verstand

 Jun 17, 2012    3 min read
blog

Ook Mark van de Voorde is in zijn stukjes een vervolgverhaal aan’t breien over de verhouding tussen geloof en rede. Zijn laatste stukje kan ik al veel beter smaken dan zijn eerdere stukjes. Het geloof lijkt nu niet langer ondergeschikt aan de filosofische twijfel.

Alleen kan hij het niet laten om uit te halen naar ‘de traditionalisten’, wiens geloof “is gebouwd op het schuifzand van kleffe, zoeterige emotie” en die daarom wars zijn van elke twijfel, bang dat ze hun geloof zouden verliezen.

Daarin blijft hij de bal misslaan, want het omgekeerde is waar!

Vandaag vierde onze parochie haar naamsfeest, het feest van het Heilig Hart van Jezus. Onze deken, geen traditionalist, kwam preken en begon veelbelovend het feest te duiden als pendant van Goede Vrijdag, zoals het feest van het Allerheiligste Sacrament de pendant is van Witte Donderdag. Hij stelde de vraag waarom we de dood van Christus als een feest zien. In de lezing van dit feest is het immers droefnis troef: men stelt vast dat Christus is gestorven en om daarover geen twijfel te laten bestaan, doorboort men Hem zijn zijde met een lans.

Kruisiging no 1 (Rene van Tol, Museum Catharijneconvent Utrecht) Kruisiging no 1 (Rene van Tol, Museum Catharijneconvent Utrecht)

Nu verwachtte ik werkelijk een vervolg van de homilie waarin de offergedachte en het werk van de verlossing centraal zouden staan. Dat is immers toch wat de gebeurtenissen van Goede Vrijdag voor gelovigen tot een feest maakt? Tevergeefs echter, want wat volgde kan ik –met de woorden van Mark van de Voorde– enkel definiëren als een discours van ‘kleffe, zoeterige emotie’. Het ging erover dat in de duisterste momenten van ons leven, er altijd iemand aan onze zijde staat, en we voor mekaar ook in die momenten warmte moeten uitstralen en er voor mekaar moeten zijn.

Natuurlijk is dat allemaal waar. Natuurlijk is dat wat we vanuit ons geloof moeten doen. Maar hoeveel nut heeft het te spreken over de werking van het geloof, als de bron van dat geloof verzwegen wordt? Want anders kan ik het niet noemen, dit soort van wollerige homilieën, dan een moedwillig verzwijgen van wat de traditie ons leert over de inhoud van ons geloof. Ik weet dat de concepten van ‘offer’ en ‘verlossing van zonde’ niet meer als hedendaags worden ervaren, maar zijn ze niet de noodzakelijke, rationele fundamenten om een gelovige levenshouding te ontwikkelen?

Het is juist de afkeer van de traditie, die ons geloof afwendt van de rede en reduceert tot zeemzoeterige emotionele en morele praatjes. Dat is het drijfzand waarin het geloof uiteindelijk ten onder zal gaan, want hoe goed het ook allemaal bedoeld is, voor iemand die niet in het werkelijk offer en de werkelijke verlossing kan of mag geloven, blijven al die praatjes over ‘mekaar warm nabij zijn’ een mooie droom, ongemotiveerd en ongefundeerd. Zonder de rationele steun van de traditie en -daaraan gekoppeld- het besef dat God ons helpt door de genade van de sacramenten, met centraal de eucharistische vernieuwing van het offer van Christus, zullen we allemaal te zwak blijken om die droom werkelijk te maken.

Verwante onderwerpen...