Geloven Leren

Opinie en tools voor wie begaan is met het katholieke geloof

Grondwetsartikel 24 en de Islam

 Apr 28, 2019    5 min read
blog

In Belgie is godsdienst knus ingenesteld in de staat. Die bekostigt onderhoud van kerkgebouwen, synagogen, moskeeen, tempels,… ook de eredienst zelf en de bedienaars van de eredienst en daarnaast ook godsdienstonderwijs in officiele zowel als vrije scholen. Dat laatste leek even op de helling te staan door het voorstel om artikel 24 van de grondwet te herzien.

Voorstellen om het vak godsdienst te vervangen door iets algemeens rond burgerzin, filosofie, algemene godsdienstbeschouwing, of dies meer worden steevast geargumenteerd met een waaier van argumenten, waarvan hieronder de meest aangehaalde:  

Secularisatie. Slechts een minderheid van de bevolking maakt deel uit van een geloofsgemeenschap, dus de overheid hoeft zich niet te verplichten in te staan voor godsdienstonderwijs, van welke aard ook.

Diversiteit. In een samenleving die meer verschillende religies telt, wordt het belangrijker om de andere religies te leren kennen, dan de eigen religie, als daarvan al sprake is.

Demografie. Katholieke scholen, waar enkel katholieke godsdienst wordt gegeven, tellen een meerderheid aan leerlingen die eigenlijk met het katholiek geloof geen uitstaans hebben, louter omdat die scholen historisch zo sterk verankerd zijn in het onderwijslandschap. Toch volgen zij verplicht het vak katholieke godsdienst.

Verlichting. De Westerse/Europese waarden worden opgehangen aan de ideeen van de Verlichting. Die waarden worden zijn in onze samenleving universeel  en horen alsdusdanig ook thuis in het onderwijs.

Vrijheid. Een stapje verdergaand op twee laatste argumenten, moet jongeren de vrijheid worden gegeven te kiezen of ze willen geloven en welk geloof ze zouden belijden. Dat mag niet afhangen van de school die toevallig in de buurt is (cf. de beperking van schoolkeuze in grootsteden) of die hun ouders voor hen kiezen.

In de meeste van deze argumenten, op dat van de Verlichting misschien te na, gaat het katholiek onderwijs mee, meer nog: ze hebben ze reeds geanticipeerd in de uitwerking van het concept van de katholieke dialoogschool, waarin godsdienstonderwijs niet langer catechetisch is, maar dialogerend en pluralistisch.

Als katholieke ouder kijk ik het debat met lede ogen aan. Ik snap immers niet wat dit debat in wezen zou veranderen in de geloofsopvoeding van mijn kinderen. De rol van de katholieke school heb ik nooit als een wezenlijke ondersteuning ervaren. Onbewust zal die er ongetwijfeld zijn geweest, in de herkenning van bepaalde verhalen, in het aanvoelen van eenzelfde resonantie, in de ontmoeting met de enkele leerkracht—een witte raaf—die nog lesgeeft of persoonlijk aanspreekt vanuit de kracht van het geloof, maar als het erop aankomt, gebeurt geloofsoverdracht thuis of in de parochie. En zelfs al schaf je het vak godsdienst af, gelovige leerkrachten zullen de kracht van het zout niet verliezen.

Om te ontkennen dat het nuttig zou zijn om andere godsdiensten te ontdekken, ben ik de laatste. Ik heb al voorgesteld aan onze oudste zoon, die naar een GO-school gaat, om zich gedurende een jaar in te schrijven voor het vak islamitische godsdienst, maar dat zag hij niet zitten. Of die kennismaking ook enige persoonlijke relevantie zou hebben in een vak “wereldgodsdiensten”, betwijfel ik echter ten zeerste.

Terugkerend op de nipt ontweken herziening van artikel 24 in de Belgische grondwet, vraag ik me af of de argumenten in het debat ueberhaupt relevant zijn. De katholieke godsdienstles van de dialoogschool vult eigenlijk het gros van de hervormingsvoorstellen reeds in, alleen de princiepskwestie van de benaming blijft over, en voor wie dat echt niet wil, is er zedenleer, islam, etc… op de GO-scholen.

Heel het debat lijkt me dus een non-issue, tenzij….

Tenzij je de islam mee in het debat betrekt.

Politici worden geacht vooruit te denken, veranderingen in de samenleving te analyseren en de effecten op het staatsbestel te anticiperen. Dat lijken ze ook netjes te doen, want secularisatie en diversiteit zijn belangrijke punten op de agenda. Van vandaag… Wat echter met de agenda van morgen?

Ik ben even te lui om de concrete cijfers van de demografische voorspellingen bij de hand te nemen, maar ik hoef geen tekeningetje te maken bij de groei van de islam in onze regionen. Waar we vandaag nog spreken van een secularisatie in de samenleving, zullen we over tien, dertig, vijftig,… jaar spreken van een desecularisatie in de samenleving!

Is het verstandig om die kering af te wachten en ondertussen de inbedding van godsdienst in de staat onveranderd te handhaven? Dat is de vraag die politici vandaag moeten stellen. En misschien stellen sommigen die ook, zonder het met zoveel woorden te (durven) zeggen.

Dat we vandaag nog geen islamitische zuil in het onderwijslandschap hebben, is volledig en al te wijten aan de islamitische godsdienst zelf, omdat zij onderling hopeloos gedesorganiseerd zijn. Mocht de Islam een minimum aan organisatiestructuur kennen, zoals de katholieke Kerk die eigen is, ben ik er zeker van dat er vandaag een bloeiende islamitische onderwijskoepel zou bestaan en dat moskeeen in onze steden mee het straatbeeld zouden bepalen.

Controle. Controle is het ultieme argument dat wordt aangevoerd om de huidige Belgische wetgeving te verantwoorden. De staat betaalt, dus de staat controleert.

De laatste jaren hebben we heel wat positieve berichten gehoord over de controle die de staat kan uitoefenen op godsdienstige organisaties. Moskeeen met Arabisch geld en dito haatpredikers, Islamitische scholen die opgericht worden met geld uit het drugsmilieu, ze worden allemaal tot de orde geroepen. Ik ben geen jurist, maar ik vermoed dat dit minder met de gronwettelijke verankering te maken heeft dan met alledaagse burgerlijke orde. Die buigt zowiezo graag mee met de actuele meerderheid, dus daarover hebben we ons niet veel illusies te stellen.

Het is dus misschien een beetje gewaagd, maar ik zou durven beamen dat het een gemiste kans is om artikel 24 aan herziening te onderwerpen!

De vaagheid van de werkelijke argumenten die de politieke partijen hanteren in dit debat, maakt echter dat ik minder dan ooit weet voor wie ik nu moet stemmen over enkele weken :(

Verwante onderwerpen...