Geloven Leren

Opinie en tools voor wie begaan is met het katholieke geloof

Zoiets aberrants als een "priester"

 Oct 8, 2019    4 min read
blog

Tot voor enkele dagen heette het nog dat de Amazonesynode niet gaat over getrouwde priesters. Dat rookgordijn is bij de openingszitting snel opgelost. Voor zowel voor- als tegenstanders van het verplichte celibaat, is het het resultaat van de synode een uitgemaakte zaak. Er zal een exhortatie komen met een opening voor gehuwde priesters in het amazonegebied. Vroeg of laat zullen westerse kerkprovincies volgen. Het kan gerust nog vijf jaar, of tien jaar, of langer duren voor het bij ons zo ver is. Of het zal misschien veel sneller gaan, in Duitsland bijvoorbeeld, als ze het slim aanpakken—lees: als ze, zoals de rest van de bisschoppen wereldwijd, netjes hun mond houden.

Als de Duitse bisschoppen een eigen synode wilden houden om ongeveer hetzelfde programma te verwezenlijken, worden ze vriendelijk op de vingers getikt door Rome. Het initiatief ligt immers bij de heilige Vader. De Duitsers zullen nog even geduld moeten oefenen, maar ze zullen sneller hun zin krijgen als ze zicht niet verbranden in een al te overmoedig eigen initiatief, zoals de Nederlanders ervaarden op hun pastoraal concilie in Noordwijkerhout omstreek 1970, wat de “vooruitgang” een drastische halt heeft toegeroepen. Het past niet voor je beurt te spreken.

“Paus maant conservatieven tot verandering tijdens opening Amazonesynode” las ik in de koppen, en enkele dagen voordien “Pope makes 13 new cardinals, says ‘disloyal’ clerics lack love”. In de kantlijn, tijdens diezelfde kardinaalscreatie, werd genoteerd dat “de nieuwe kardinalen op bezoek [gingen] bij emeritus-paus Benedictus XVI. Hij groette hen en wees hen op de “waarde van trouw aan de paus”". Genoeg spinning om al wie kritiek uit, weg te zetten als conservatief (wat intussen een lelijk woord is geworden in kerkelijke kringen, van hetzelfde gehalte als het woord “n*ger”), onbarmhartig (een goedkope passe-partout), rigide (de persoonlijke favoriet van Paus Franciscus) en disloyaal (ik herinner me, nog niet zo lang geleden, hoe je scheef bekeken werd als je pleitte voor loyauteit jegens het kerkgezag). 

Het schip heeft vaart, de zeilen staan in de wind, en de stuurman zet de koers uit, met de Heilige Geest als kompas en de onderscheiding als sextant. 

Vergeef me mijn cynisme, maar ik vind het wel een aandoenlijk verschijnsel, zo’n synode. Het proces dat wordt toegepast is erg vatbaar voor voluntarisme, zoals op de vorige synodes mocht blijken. De Heilige Geest lijkt soms heel prozaisch te werk te gaan en de onderscheiding voltrekt zich vooral achter de schrijftafels waar de reeks van synthese-, werk- en slotdocumenten wordt geredigeerd.

Er zijn waarschijnlijk goede redenen om het debat te voeren en de ernst van de situatie van het amazonegebied ken ik niet, tenzij door het boek dat ik toevallig net aan het lezen ben: “Honderd Jaren Eenzaamheid”, van Gabriel García Márquez, dat op literaire wijze een verhelderend perspectief schept over de heimat van onze Paus. 

Bekeken vanuit Westers perspectief, zie ik slechts één belangrijke oorzaak van het priestertekort: een tekort aan doorleefd geloof. Geloof in de Sacramenten, gevoel voor sacraliteit, uiting van het geloof in de liturgie, het ligt er allemaal belabberd bij. Dat zijn precies de dingen waar je nog een priester voor nodig hebt. Het zijn echter niet de dingen waarvan ik het gevoel heb dat de de meest rabiate tegenstanders van het verplichte celibaat wakker liggen. Voor velen zal de versoepeling slechts een eerste opstapje zijn, één van de hokjes die ze zullen kunnen afvinken in het lijstje, om meteen het volgende punt orde van de dag te maken, want het lijstje bevat ook vrouwelijke priesters, homohuwelijk, echtscheiding en dies meer. Werk genoeg op de plank! De westerse kerk ligt niet te smachten om bediening van de sacramenten in verlaten gebieden. Zij voert een strijd met zichzelf over de vraag of haar rol meer is, dan die van een gemiddelde sociaal-ecologische NGO, want in dat soort organisaties zit eigenlijk niemand te wachten op zoiets aberrants als een “priester”. 

In onze parochie is één van de priesters gehuwd. Hij is priester voor de Grieks-katholieke kerk en bedient een eigen gemeenschap, maar regelmatig draagt hij ook de mis op volgens de latijnse ritus. Dat hij gehuwd is, heb ik nog niet ervaren als iets dat afdoet aan zijn priesterschap. Ik kan dus niet zeggen dat ik principieel tegenstander ben van gehuwde priesters. Ik huiver wel wanneer alles er de schijn van heeft dat de Heilige Geest op sleeptouw wordt genomen voor de realisatie van een ideologisch programma en wanneer het debat dat aan de onderscheiding vooraf dient te gaan, meer afhangt van personen en hun politieke positie in de Kerk dan van het zieleheil van de gelovigen en de overlevering van het geloof.

Verwante onderwerpen...